مقایسه تاثیر تمرینات تناوبی شدید با تمرینات هوازی تداومی بر ترکیب بدنی، ویسفاتین و برخی از شاخص های پیش التهابی در مردان چاق 45-30 ساله سالم

در سالهای اخیر عارضه چاقی در سراسر دنیا و در تمام رده های سنی رشد فزاینده داشته است(wu et al,2002 ؛ del rio et al,2004). نتایج مطالعات نشان می دهند، چاقی از طرق افزایش شاخصهای التهابی( tnf-? و il-6) و ترشح ادیپو کاینها یی مثل ویسفاتین باعث بروز بیماری های مختلف مثل اترواسکلروزیز ، نارسائی قلبی، مقاومت انسولینی، دیابت نوع 2، امراض متابولیکی و ... می شود.(barbara et al, 2010 ؛ maximilian et al, 2009 ؛ stofkova et al, 2010). کاهش وزن و تمرینات ورزشی به عنوان دو ابزار اصلی مبارزه با چاقی و عوارض ناشی از آن مورد پذیرش همگان قرار گرفته است. نتایج اکثر مطالعات نشان می دهند، کاهش وزن باعث کاهش شاخصهای التهابی ناشی از چاقی می شود (bastard et al,2000a ؛ bastard et al, 2000b ؛ heilbronn et al,2001 ؛ xydakis et al, 2004)، همچنین بعضی از یافته ها تاثیر رژیم غذایی همراه با برنامه ورزشی برکاهش مضاعف سطوح پلاسمایی بعضی از شاخصهای التهابی را تایید می کنند(you et al, 2004). در مطالعات انجام شده مر بوط به ویسفاتین هنوز تاثیر کاهش وزن بر سطح ویسفاتین پلاسما روشن نیست (haider et al, 2006b ؛ huffman et al,2006 ؛ de luis et al,2008 ؛ de luis et al, 2010 ؛ ). از طرفی مطالعات بسیار محدودی تاثیر تمرینات ورزشی بر سطح ویسفاتین پلاسمایی را مورد مطالعه قرار داده اند و نتایج ضد و نقیضی گزارش کرده اند(choi et al, 2007 ؛ seo et al, 2011 ؛ seo et al, 2007). در اکثر مطالعات فوق از تمرینات هوازی تداومی با شدت کم تا متوسط و حجم زیاد استفاده شده است، در حالی که تمرینات تناوبی شدید و کم حجم به دلیل صرف وقت کمتر می توانند جایگزین مناسبی برای این نوع تمرینات باشد. برای مقایسه تاثیر تمرینات هوازی تداومی و تمرینات تناوبی شدید بر il-6، tnf-?، ویسفاتین و ترکیب بدن طی روند کاهش وزن 34 مرد 42- 25ساله دارای شاخص توده بدن بین 28 تا 32 (کیلوگرم بر متر مربع) را در غالب سه گروه بدون تمرین(رژیم غذایی بدون برنامه تمرینی،10 = n)، تمرین تداومی( تمرین هوازی تداومی همراه با رژیم غذایی،12 = n) وتمرین تناوبی (تمرین تناوبی شدید همراه با رژیم غذایی،12 = n) بمدت 12 هفته در برنامه کاهش وزن قرار دادیم. آزمون های مربوط به توان هوازی (vo2peak )، ترکیب بدن و فاکتورهای خونی (il-6، tnf-?، ویسفاتین) طی دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون از کلیه آزمودنیها به عمل آمد. اندازه گیری vo2peakآزمودنیها از روش مستقیم و با استفاده از دستگاه تجزیه تحلیل گازهای تنفسی و ترد میل آزمایشگاهی انجام شد. ترکیب بدن آزمودنیها نیز از طریق تکنیک dexa اندازه گیری شد. نمونه خونی آزمودنیها برای ارزیابی سطوح پلاسمایی il-6، tnf-?، ویسفاتین با استفاده از کیت های معتبر و به روش الایزا مورد بررسی قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها از آزمون t همبسته و تحلیل کوواریانس همراه با آزمون تعقیبی بن فرونی استفاده شد. نتایج تحقیق نشانگر آن بود که توده بدن در هر سه گروه بدون تمرین (3/5%)، تمربن تناوبی(9/7%) و تمرین تداومی(2/6%) کاهش معنی دار نشان داد. میزان کاهش وزن در گروه تمرین تناوبی نسبت به گروه بدون تمرین به طور معنی دار بیشتر بود، در حالی که بین گروه تمرین تداومی و بدون تمرین یا تمرین تناوبی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. به همراه کاهش وزن در گروههای سه گانه توده چربی بدن و توده چربی شکمی نیز در هر سه گروه کاهش معنی دار نشان داد. میزان کاهش توده چربی بدن در گروه تمرین تناوبی به طور معنی داری بیشتر از گروه تمرین تداومی و یا بدون تمرین، و در گروه تمرین تداومی بیشتر از گروه بدون تمرین بود. میزان کاهش توده چربی شکمی نیز در گروه تمرین تناوبی به طور معنی داری بیشتر از گروه بدون تمرین بود، و بین گروه تمرین تناوبی و تداومی همچنین بین گروه تمرین تداومی و بدون تمرین تفاوت معنی داری وجود نداشت. توده عضلانی بدن در گروه بدون تمرین و تمرین تداومی کاهش معنی دار نشان داد، در حالی که در گروه تمرین تناوبی با وجود کاهش وزن بیشتر، کاهش معنی داری در توده عضلانی بدن مشاهده نشد. سهم توده عضلانی در میزان کاهش وزن بدن در گروه های سه گانه شامل 42% در گروه بدون تمرین، 5% در گروه تمرین تناوبی و 25% در گروه تمرین تداومی بود. سطح پلاسمایی tnf-? و il-6 در گروه های تمرین تناوبی و تداومی با کاهش معنی دار همراه بود ند، در حالی که در گروه بدون تمرین بدون تغییر باقی ماندند. میزان کاهش سطح tnf-? پلاسما در گروه تمرین تناوبی نسبت به گروه بدون تمرین و تمرین تداومی و در گروه تمرین تداومی نسبت به گروه بدون تمرین به صورت معنی دار بیشتر بود. همچنین میزان کاهش سطح il-6 در گروه تمرین تناوبی و تمرین تداومی از گروه بدون تمرین بیشتر بود در حالی که بین گروه تداومی و تناوبی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. سطح ویسفاتین پلاسمایی در گروه بدون تمرین تغییر معنی دار نکرد، در حالی که گروه تمرین تناوبی و تداومی کاهش معنی دار نشان دادند. همچنین میزان کاهش سطح ویسفاتین پلاسما در گروه تمرین تناوبی و تداومی تفاوت معنی دار نداشت. در مجموع می توان گفت اضافه کردن یک برنامه ورزشی مناسب به برنامه کاهش وزن با کاهش موثر تر وزن بدن، تغییرات مناسب تر تر کیب بدن و کاهش موثر تر آدیپو کاینهای وابسته به چاقی همراه است. علاوه بر آن استفاده از تمرینات تناوبی پر شدت و کم حجم به جای تمرینات هوازی تداومی کم شدت و پر حجم با وجود صرف زمان کم تر، ضمن کاهش سطح فاکتورهای التهابی در افراد چاق، در حفظ توده عضلانی و تسریع کاهش توده چربی طی روند کاهش وزن به صورت موثر تر عمل می کند.